ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ
ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΟΥ ΚΑΙ ΝΕΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ.
Θεματική 2025
Εκκλησία, οικονομία και κοινωνία στον ελληνικό χώρο (1204-1821)
2η ΔΙΑΛΕΞΗ
Τετάρτη 25 Ιουνίου 2025, 18:00
Ιστορικό και Παλαιογραφικό Αρχείο του ΜΙΕΤ
Π. Σκουζέ 3, 1ος όροφος (Πλ. Αγίας Ειρήνης, Αιόλου)
Οι τόποι της Αμπαδιάς.
Ακίνητη περιουσία, εισοδήματα και καλλιεργητές μίας βενετικής μονής στην Κρήτη του 16ου αιώνα
ΟΜΙΛΗΤΡΙΑ
Αγγελική Πανοπούλου, Κύρια Ερευνήτρια στο Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών (Τομέας Βυζαντινών Ερευνών)
-
«Πολλά εν θέλω να σου πω…»
Ζαχαρίας Καρούνης & μουσικό σύνολο
Δευτέρα 2 Ιουνίου 2025
20:00
ΜΙΕΤ, Θουκυδίδου 13, Πλάκα
Στο πλαίσιο της Ημερίδας «ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ», το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης σε συνεργασία με την Εθνική Λυρική Σκηνή, οργανώνει τη Δευτέρα 2 Ιουνίου στο αίθριο της Θουκυδίδου 13, στις 20.00, τη μουσική εκδήλωση «Πολλά εν θέλω να σου πω» με τον Ζαχαρία Καρούνη και τετραμελές μουσικό σύνολο.
Στη συναυλία θα εκτελεστούν επιλεγμένα τραγούδια προερχόμενα από το Χειρόγραφο 37 του Ιστορικού & Παλαιογραφικού Αρχείου του ΜΙΕΤ. Ο μουσικός κώδικας περιλαμβάνει ελληνικά κοσμικά τραγούδια της Οθωμανικής περιόδου, μελωδίες ανέκδοτες και άγνωστες συντεθειμένες στις αρχές του 19ου αι. με βυζαντινή μουσική σημειογραφία. Το περιεχόμενο των τραγουδιών αναφέρεται στην αγάπη, τη ζωή, τον άνθρωπο και τον κόσμο του. Η πρωτοβουλία αποτελεί αποτέλεσμα έρευνας, μελέτης και εκτέλεσης επιλεγμένων τραγουδιών, με σκοπό πέρα από την αισθητική απόλαυση που προσφέρουν τα τραγούδια, να ανασυσταθεί το ηχητικό περιβάλλον και να κατανοηθεί το κοινωνικό και πολιτισμικό πλαίσιο της δημιουργίας τους, ο ορίζοντας της πρόσληψής τους στο κοινωνικό περιβάλλον της περιόδου και οι προσδοκίες και αισθητικές προτιμήσεις των Ελλήνων της εποχής.
Τραγούδι: Ζαχαρίας Καρούνης
Επιλογή & επιμέλεια: Γεράσιμος Παπαδόπουλος, Ζαχαρίας Καρούνης
Μεταγραφή: Από τη βυζαντινή στην ευρωπαϊκή σημειογραφία: Γ. Παπαδόπουλος
Μουσικό σύνολο:
Γεράσιμος Παπαδόπουλος – ούτι
Στέφανος Δορμπαράκης – κανονάκι
Διονύσης Θεοδόσης – κλαρίνο, καβάλ, φλογέρες
Στρατής Σκουρκέας – κρουστά
Η συναυλία παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο 3ο Φεστιβάλ Λατρευτικής Μουσικής τον Απρίλιο του 2025.
Είσοδος ελεύθερη χωρίς προκρατήσεις – με σειρά προτεραιότητας.
ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΟΥ ΚΑΙ ΝΕΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ
Το Ιστορικό και Παλαιογραφικό Αρχείο του Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης (ΙΠΑ/ΜΙΕΤ)
και το
Κέντρο Έρευνας του Μεσαιωνικού και Νέου Ελληνισμού της Ακαδημίας Αθηνών (ΚΕΜΝΕ)
οργανώνουν σειρά σεμιναριακών διαλέξεων από γνωστά μέλη της κοινότητας των μελετητών με θεματικές που σχετίζονται με τη μακραίωνη περίοδο από το 1204 έως τα προεπαναστατικά χρόνια (Ύστερο Βυζάντιο, Βενετοκρατία, Τουρκοκρατία), εποχή που άφησε βαθύ αποτύπωμα στην ιστορική διαδρομή του ελληνισμού. Εστιασμένες, μεταξύ άλλων, στις πολιτικές, κοινωνικο-οικονομικές, ιδεολογικές και πολιτισμικές εξελίξεις της περιόδου, οι διαλέξεις, πέρα από την εμπέδωση γνώσεων, αποβλέπουν στη διάδοση των νεότερων πορισμάτων από συστηματικές έρευνες σε αρχεία και βιβλιοθήκες της Ελλάδας και του εξωτερικού, όπως και στη διεύρυνση και εμβάθυνση των προβληματισμών.
Θεματική 2025
Εκκλησία, οικονομία και κοινωνία στον ελληνικό χώρο (1204-1821)
Οι σεμιναριακές διαλέξεις επικεντρώνονται στον ρόλο της Εκκλησίας και των εκκλησιαστικών καθιδρυμάτων σε κοινωνικο-οικονομικά περιβάλλοντα του βενετοκρατούμενου και του οθωμανοκρατούμενου ελληνικού χώρου. Στη θεματική μεταξύ άλλων εμπίπτουν: η διαδικασία συγκρότησης και η σύνθεση της περιουσίας που κατείχαν ορθόδοξες ή καθολικές επισκοπές και μονές στον αστικό και κυρίως στον αγροτικό χώρο (σπίτια, μύλοι, χωράφια, ελαιώνες, αμπελώνες, κήποι κ.ά.)· ο μηχανισμός διαχείρισης των ακινήτων· οι δαπάνες και τα έσοδα· οι σχέσεις των εκκλησιαστικών παραγόντων και των υπαλλήλων τους (επιστάτες, γραμματικοί, εισπράκτορες κ.ά.) με τον κόσμο της πόλης και της υπαίθρου, τους μισθωτές γαιών (καλλιεργητές, κτηνοτρόφοι), τους εργάτες, τους τεχνίτες και γενικά όσους εμπλέκονταν στη συντήρηση και εκμετάλλευση της περιουσίας· η εν γένει παρουσία της Εκκλησίας στην κατά τόπους οικονομική και, κατ’ επέκταση, κοινωνική ζωή.
1η ΔΙΑΛΕΞΗ
Τετάρτη 7 Μαΐου 2025, 18:00
Ιστορικό και Παλαιογραφικό Αρχείο του ΜΙΕΤ
Π. Σκουζέ 3, 1ος όροφος (Πλ. Αγίας Ειρήνης, Αιόλου)
ΟΜΙΛΗΤΡΙΑ
Μαρίνα Κουμανούδη, Κύρια Ερευνήτρια στο Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών
Η παρουσία της μονής του San Giorgio Maggiore στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία
και τον βενετοκρατούμενο ελληνικό χώρο (τέλη 11ου-15ος αι.): Μια περιπτωσιολογική μελέτη
-
Το χειρόγραφο του Ιστορικού και Παλαιογραφικού Αρχείου του ΜΙΕΤ, αρ. 37 αποτελεί – σύμφωνα με τη διατύπωση του εξωφύλλου του – μια «Μουσικὴ Συλλογὴ Τραγουδίων παλαιῶν τε καὶ νέων, μελοποιηθέντων καὶ τονισθέντων ὑπὸ Γεωργίου Κ. Ιωαννίτου Πρωτοψάλτου». Πρόκειται για έναν θησαυρό της μουσικής λαογραφίας, στον οποίο καταγράφονται στη σύγχρονη ψαλτική σημειογραφία περισσότερα από 230 λόγια φαναριώτικα τραγούδια (μερικά από τα οποία αποτελούν επώνυμες ή πιθανολογούμενες ανώνυμες δημιουργίες του ίδιου του Ιωαννίτη), δημοτικά τραγούδια από ποικίλες περιοχές της Ελλάδας, κλέφτικα, και μερικοί οργανικοί σκοποί. Το πλήρες όνομα του γραφέα του χειρογράφου είναι Γεώργιος Κωνσταντίνου Πήλελης, πρωτοψάλτης Ιωαννίνων, δάσκαλος και θεωρητικός της μουσικής, ο οποίος γεννήθηκε στα Γιάννενα πιθανότατα στο κατώφλι 18ου και 19ου αιώνα, διδάχθηκε την λεγόμενη «Νέα Μέθοδο» από τους ίδιους τους δημιουργούς της στην Κωνσταντινούπολη, ενώ απεβίωσε το 1885.
-

Το Ιστορικό και Παλαιογραφικό Αρχείο του ΜΙΕΤ, ο Τομέας Νεοελληνικών Ερευνών του Ινστιτούτου Ιστορικών Ερευνών του ΕΙΕ και το Ινστιτούτο Αψβουργικών και Βαλκανικών Σπουδών της Αυστριακής Ακαδημίας Επιστημών σας προσκαλούν σε διάλεξη
την Παρασκευή 14 Μαρτίου 2025 και ώρα 18:00
στο Ιστορικό και Παλαιογραφικό Αρχείο του ΜΙΕΤ (Παν. Σκουζέ 3, Αθήνα).
Ομιλητής θα είναι ο
δρ Ovidiu Olar, "N. Iorga" Institute of History (Bucharest) / Orthpol (ERC) Principal Investigator, Institute for Habsburg and Balkan Studies (Vienna)
Ο πόλεμος των Αρχόντων: Η παραγωγή ελληνικών πολυτελών χειρογράφων στην Πρώιμη Νεότερη Βλαχία
Η διάλεξη θα πραγματοποιηθεί στα αγγλικά.
εγκαινιάζουν την έναρξη της συνεργασίας τους με σειρά δωρεάν διαδικτυακών σεμιναρίων με πρώτο θέμα την
Ελληνική Κωδικολογία.
Για περισσότερες πληροφορίες και τον τρόπο εγγραφής πατήστε ΕΔΩ
-
Κύκλος Διαλέξεων
Συλλογές σπάνιου και πολύτιμου υλικού (αρχεία, χειρόγραφα, παλαίτυπα)
Προκλήσεις και προοπτικές
Β΄ κύκλος
Ιστορικά αρχεία τραπεζών
Τα ιστορικά αρχεία των τραπεζών περιλαμβάνουν πλούσιο υλικό που αφορά πρωτίστως την οικονομική δραστηριότητα. Ωστόσο οι πληροφορίες που μπορεί να αντλήσει η έρευνα από αυτά εξακτινώνονται σε πλήθος άλλων δραστηριοτήτων και πεδίων: από την καθημερινή ζωή μέχρι την επιστήμη, από τις εφαρμοσμένες τέχνες μέχρι τις καλές τέχνες, από τις ποικίλες κοινωνικές τάσεις και πρακτικές μέχρι το βίο και την πολιτεία μεμονωμένων προσώπων, γνωστών ή καθημερινών ανθρώπων.
Το Ιστορικό και Παλαιογραφικό Αρχείο του ΜΙΕΤ, συνεχίζοντας για δεύτερο χρόνο τον κύκλο διαλέξεων «Συλλογές σπάνιου και πολύτιμου υλικού (αρχεία, χειρόγραφα, παλαίτυπα): Προκλήσεις και προοπτικές», που ξεκίνησε το 2022 με αφορμή την ολοκλήρωση της ψηφιοποίησης μέρους των συλλογών του, προσκαλεί στο διάλογο που ανοίχτηκε υπεύθυνους σημαντικών ιστορικών τραπεζικών αρχείων της Ελλάδας και της Κύπρου.
Για λεπτομέρειες και το Πρόγραμμα δείτε ΕΔΩ
Το Ιστορικό και Παλαιογραφικό Αρχείο του Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης
και τα Εργαστήρια Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Ερευνών
και Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας του Τμήματος Ιστορίας και Εθνολογίας
του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης
οργανώνουν κύκλο ιστορικών διαδικτυακών διαλέξεων με θέμα:
Από τη res publica στη δημοκρατία
Πολιτικά υποκείμενα και θεσμοί από την αρχαιότητα στη σύγχρονη εποχή
Ιανουάριος–Μάιος 2025
Λεπτομέρειες και σύνδεσμος συμμετοχής ΕΔΩ
Το Μορφωτικό Ίδρυμα της Εθνικής Τραπέζης παρουσιάζει την τέταρτη εκδήλωση της σειράς συναντήσεων «Στο Εργαστήρι μας» που διοργανώνουν η Βιβλιοθήκη Ελληνικού Λογοτεχνικού & Ιστορικού Αρχείου / ΜΙΕΤ και το Ιστορικό & Παλαιογραφικό Αρχείο / ΜΙΕΤ. Μέσα από τις συλλογές, τις δραστηριότητες και τις εκδόσεις του ΜΙΕΤ προσεγγίζουμε το κοινό που θέλει να τις γνωρίσει με έναν πρωτότυπο και διαδραστικό τρόπο.
4η εκδήλωση
Τετάρτη 18 Δεκεμβρίου 2024, 18:00-20:00
Ιστορικό και Παλαιογραφικό Αρχείο ΜΙΕΤ
Παν. Σκουζέ 3, Αθήνα
Η παρούσα ημερίδα εκκινεί από το φαινόμενο της νεοελληνικής Διασποράς για να εστιάσει κατόπιν στην περίπτωση της Τεργέστης, με έμφαση στη λειτουργία του εκεί Ελληνικού Σχολείου, την επακόλουθη σύσταση της Βιβλιοθήκης, τις πλούσιες και πολυποίκιλες συλλογές της, ως πτυχές της δραστηριότητας μιας ενεργούς Ελληνικής Κοινότητας σε ένα πολυπολιτισμικό ευρωπαϊκό περιβάλλον, από το 18ο αιώνα έως σήμερα.
-
Το Ιστορικό και Παλαιογραφικό Αρχείο του Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης και το Κέντρο Έρευνας του Μεσαιωνικού και Νέου Ελληνισμού της Ακαδημίας Αθηνών (ΚΕΜΝΕ) εγκαινιάζουν σειρά διαλέξεων από γνωστά μέλη της κοινότητας των μελετητών με θεματικές που σχετίζονται με τη μακραίωνη περίοδο από το 1204 έως τα προεπαναστατικά χρόνια (Ύστερο Βυζάντιο, Βενετοκρατία, Τουρκοκρατία), εποχή που άφησε βαθύ αποτύπωμα στην ιστορική διαδρομή του ελληνισμού. Εστιασμένες, μεταξύ άλλων, στις πολιτικές, κοινωνικο-οικονομικές, ιδεολογικές και πολιτισμικές εξελίξεις της περιόδου, οι διαλέξεις, πέρα από την εμπέδωση γνώσεων, θα αποβλέπουν στη διάδοση των νεότερων πορισμάτων από συστηματικές έρευνες σε αρχεία και βιβλιοθήκες της Ελλάδας και του εξωτερικού, όπως και στη διεύρυνση και εμβάθυνση των προβληματισμών. Οι διαλέξεις απευθύνονται στο επιστημονικό κοινό, ιστορικούς, φιλολόγους, ιστορικούς της τέχνης, αλλά και σε προπτυχιακούς και μεταπτυχιακούς φοιτητές, διδάσκοντες στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση και, γενικά, σε κάθε ενδιαφερόμενο.
1η Διάλεξη: Πέμπτη 7 Νοεμβρίου 2024, 18:00-19:30
Ιστορικό και Παλαιογραφικό Αρχείο του ΜΙΕΤ, Αθήνα, Π. Σκουζέ 3 (1ος όροφος), πλησίον Πλατείας Αγίας Ειρήνης (οδός Αιόλου)
Ομιλητής: Ελευθέριος Δεσποτάκης, Εντεταλμένος Ερευνητής στο Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών
Τίτλος: Ο φιλενωτικός κόσμος της Κρήτης (15ος αι.). Η συμβολή των αρχείων
Περισσότερες λεπτομέρειες και δηλώσεις συμμετοχής ΕΔΩ
Το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, στο πλαίσιο των εργασιών του 2ου Ετήσιου Ερευνητικού Εργαστηρίου του Ιστορικού & Παλαιογραφικού Αρχείου, τιμά τη μνήμη του σπουδαίου φιλολόγου και παλαιογράφου Λίνου Πολίτη, ο οποίος συνέβαλε καθοριστικά στην ίδρυση του ΙΠΑ/ΜΙΕΤ, και με αφορμή τα πενήντα χρόνια λειτουργίας του, αφιερώνει τη σειρά αυτών των εργαστηρίων στη μνήμη του, με τον τίτλο: «Ετήσιο Ερευνητικό Εργαστήριο του ΙΠΑ/ΜΙΕΤ – ‘Λίνος Πολίτης’».
Θέμα: Η συμβολή του ΙΠΑ/ΜΙΕΤ στην επιστημονική έρευνα
Πέμπτη 13 Ιουνίου 2024
Παν. Σκουζέ 3 (1ος όροφος)
18:00-21:15
Για να εγγραφείτε στο εργαστήριο συμπληρώστε την ηλεκτρονική φόρμα εδώ
Το Ιστορικό και Παλαιογραφικό Αρχείο του ΜΙΕΤ πραγματοποιεί τη δεύτερη ετήσια εκδήλωσή του με αφορμή την παγκόσμια ημέρα αρχείων για το 2024.
Ομιλητής: Ίκαρος Μαντούβαλος
Θέμα: Η μονή της Πάτμου «εν κινήσει»: ένα ταξίδι στον μακρύ 18ο αιώνα και η γοητεία ενός Αρχείου.
Τόπος: Ιστορικό και Παλαιογραφικό Αρχείο /ΜΙΕΤ, Π. Σκουζέ 3
Χρόνος: Πέμπτη, 6 Ιουνίου 2024
Ώρα: 18:00
Το σεμινάριο περιλαμβάνει τρεις συναντήσεις στο χώρο του Ιστορικού και Παλαιογραφικού Αρχείου (Π. Σκουζέ 3) οι οποίες θα πραγματοποιηθούν τις τρεις τελευταίες Παρασκευές του Μαΐου.
(17/5, 24/5, 31/5)
Μπορείτε να παρακολουθήσετε την εκδήλωση στο κανάλι του ΜΙΕΤ στο youtube εδώ.
Μπορείτε να παρακολουθήσετε την εκδήλωση στο κανάλι του ΜΙΕΤ στο youtube εδώ.
Μπορείτε να παρακολουθήσετε την εκδήλωση στο κανάλι του ΜΙΕΤ στο youtube εδώ.
Μπορείτε να παρακολουθήσετε την εκδήλωση στο κανάλι του ΜΙΕΤ στο youtube εδώ. και εδώ.
Το απόγευμα της Δευτέρας 18 Δεκεμβρίου 2023 πραγματοποιήθηκε στο
κτήριο ΕΛΙΑ η εκδήλωση «Κτυπώμεν το βούτυρον…» Η βασιλόπιτα από
το χθες στο σήμερα, στο πλαίσιο δράσεων του Εργαστηρίου που
διοργανώνουν η Βιβλιοθήκη ΕΛΙΑ/ΜΙΕΤ και το ΙΠΑ/ΜΙΕΤ.
Μπορείτε να παρακολουθήσετε την εκδήλωση στο κανάλι του ΜΙΕΤ στο youtube εδώ.
Μπορείτε να παρακολουθήσετε την εκδήλωση στο κανάλι του ΜΙΕΤ στο youtube εδώ.
Τη σειρά διαλέξεων πραγματοποιεί το Ιστορικό & Παλαιογραφικό Αρχείο του ΜΙΕΤ, με αφορμή την ολοκλήρωση του προγράμματος ψηφιοποίησης μέρους των τεκμηρίων που φυλάσσονται στο αρχείο του Ομιλητές είναι υπεύθυνοι σημαντικών συλλογών στις οποίες φυλάσσεται σπάνιο και πολύτιμο υλικό (αρχέτυπα και παλαίτυπα, χειρόγραφα κ.ά.).
Το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης και το Ιστορικό και Παλαιογραφικό Αρχείο τίμησαν την ημέρα Αρχείων, στις 9 Ιουνίου, με μια ιδιαίτερη εκδήλωση: την παρουσίαση του επιτραπέζιου παιχνιδιού SeaLiT.
Στις 25 Μαΐου 2023 πραγματοποιήθηκε με επιτυχία στο Ιστορικό και Παλαιογραφικό Αρχείο του ΜΙΕΤ το ερευνητικό εργαστήριο με τίτλο «Θάλασσα ευσεβείας. Προσκυνηματικές πρακτικές, 16–19ος αιώνας».
Μπορείτε να παρακολουθήσετε βιντεοσκοπημένο το Εργαστήριο στο κανάλι του ΜΙΕΤ στο youtube εδώ.