Η δημιουργία και η ανάπτυξη του σιδηροδρομικού δικτύου στη Θεσσαλία, από το 1881 έως το 1955, προβάλλονται στην εντυπωσιακή έκθεση φωτογραφιών "Οι Θεσσαλικοί σιδηρόδρομοι (1881 - 1955)", η οποία θα παρουσιαστεί στο Πολιτιστικό Κέντρο Θεσσαλονίκης του Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης (Βασιλίσσης Όλγας 108) και συνδιοργανώνεται από το Μουσείο Φωτογραφίας Καλαμαριάς "Χρήστος Καλεμκερής" και το ΜΙΕΤ. Τα εγκαίνιά της θα κάνει ο Υπουργός Μακεδονίας - Θράκης κ. Νίκος Τσιαρτσιώνης, την Τρίτη 17 Ιανουαρίου 2006, ώρα 8:30 μ.μ.
Οι Σιδηρόδρομοι της Θεσσαλίας ήταν το πρώτο μεγάλο σιδηροδρομικό δίκτυο που λειτούργησε στην Ελλάδα. Λίγο νωρίτερα είχαν αρχίσει να λειτουργούν ο σιδηρόδρομος Αθήνας - Πειραιά (ο σημερινός "ηλεκτρικός" - ατμοκίνητος τότε) και ο σιδηρόδρομος Πύργου - Κατακώλου, οι οποίοι όμως κινούνταν σε διαδρομή λίγων μόνο χιλιομέτρων.
Το θεσσαλικό δίκτυο αποτελεί "κεντρικό σταθμό" της σιδηροδρομικής πολιτικής του Χαριλάου Τρικούπη, που απέβλεπε στην κατασκευή διαφόρων τοπικών δικτύων· αυτά θα ένωναν τις πεδινές περιοχές της ενδοχώρας με τα πλησιέστερα λιμάνια, τα οποία με τη σειρά τους θα εντάσσονταν αργότερα σε ένα διεθνές δίκτυο που θα ένωνε την Ελλάδα με τα Βαλκάνια και τη δυτική Ευρώπη. Η διαδρομή του δικτύου της Θεσσαλίας ξεκινούσε από τον Βόλο και στο Βελεστίνο διαιρούνταν σε δύο σκέλη: το ένα κατευθυνόταν στα βορειοδυτικά με τελικό προορισμό τη Λάρισα, ενώ το άλλο προχωρούσε δυτικά, περνούσε από τα Φάρσαλα και την Καρδίτσα και, ακολούθως, με κατεύθυνση πάλι βορειοδυτικά, κατέληγε στα Τρίκαλα και την Καλαμπάκα. Έτσι, ο Βόλος συνδεόταν σιδηροδρομικά τόσο με το ανατολικό όσο και με το δυτικό τμήμα της θεσσαλικής πεδιάδας.
Η γραμμή ήταν "μετρικού" εύρους, δηλαδή η απόσταση μεταξύ των σιδηροτροχιών της ήταν ίση με ένα μέτρο, ενώ το συνολικό της μήκος ήταν 204 χιλιόμετρα. Οι πρώτες προσπάθειες για την κατασκευή της γραμμής άρχισαν το 1881, επί πρωθυπουργίας Α. Κουμουνδούρου, αμέσως μετά την προσάρτηση της Θεσσαλίας και σχεδόν πριν ακόμη αποχωρήσουν τα τουρκικά στρατεύματα. Ωστόσο, οι συστηματικές εργασίες ξεκίνησαν έναν χρόνο αργότερα, με πρωθυπουργό τον Χ. Τρικούπη.
Οι Θεσσαλικοί Σιδηρόδρομοι, αποτελώντας το πρώτο μηχανοκίνητο μέσο χερσαίας μεταφοράς στη Θεσσαλία, αναμφισβήτητα συνετέλεσαν σε μεγάλο βαθμό στην ανάπτυξή της. Πάντως, η εκμετάλλευσή τους δεν είχε τα αναμενόμενα οικονομικά οφέλη, γεγονός που οφειλόταν σε πολλούς παράγοντες. Κατ' αρχήν, οι εμπορευματικές μεταφορές συνδέονταν άμεσα με τη γεωργική παραγωγή, κι εκείνη με τη σειρά της εξαρτιόταν από τις καιρικές συνθήκες, που δεν ήταν πάντα ευνοϊκές. Δεν πρέπει να παραβλέψει κανείς ότι η Θεσσαλία είχε την ατυχία να υποστεί τρεις μεγάλους πολέμους (τον πόλεμο του 1897, τον Α΄ και τον Β΄ Παγκόσμιο), με αποτέλεσμα να υποστούν οι σιδηρόδρομοι μεγάλες καταστροφές και να ξαναρχίσουν τη λειτουργία τους σχεδόν από το μηδέν.
Ένα καίριο πλήγμα κατά των Θεσσαλικών Σιδηροδρόμων υπήρξε ο ανταγωνισμός με τους σιδηρόδρομους Αθήνας - Λάρισας - Θεσσαλονίκης (Σ.Ε.Κ.), ο οποίος τους αποστέρησε σημαντικό μέρος του εμπορικού τους έργου, καθώς τα προϊόντα του θεσσαλικού κάμπου μεταφέρονταν με τους Σ.Ε.Κ. γρηγορότερα δια ξηράς από τη Λάρισα στην Αθήνα και στον Πειραιά, χωρίς να χρειάζεται πλέον να μεσολαβεί η δια θαλάσσης μεταφορά από το Βόλο. Τέλος, από τη δεκαετία του 1920 ξεκίνησε και ο ανταγωνισμός των αυτοκινήτων ο οποίος, με την πάροδο του χρόνου, απέβαινε ολοένα και περισσότερο επιζήμιος για τα θεσσαλικά τραίνα. Μεγάλες οικονομικές απώλειες είχε υποστεί και ο τροχιόδρομος του Βόλου εξαιτίας των αστικών λεωφορείων.
Οι συγκοινωνιακές συνθήκες που αναπτύχθηκαν μετά την Κατοχή κάθε άλλο παρά ευνοούσαν και αυτές τη λειτουργία των τοπικών σιδηροδρόμων. Έτσι, στις αρχές της δεκαετίας του 1950 το θεσσαλικό δίκτυο δεν μπορούσε πλέον να λειτουργεί αυτόνομο και το 1955 προσαρτήθηκε στο δίκτυο των Σ.Ε.Κ.
Στην έκθεση ξετυλίγεται η ιστορία των Θεσσαλικών Σιδηροδρόμων με αναφορά στις πρώτες κατασκευαστικές προσπάθειες, στις συμβάσεις που υπογράφηκαν και στους σιδηροδρομικούς σταθμούς, τροχαϊκό υλικό και λοιπά τεχνικά στοιχεία, ενώ παράλληλα παρουσιάζεται και η κοινωνική, οικονομική και πολιτική ιστορία του τόπου την εποχή εκείνη.
Η έκθεση θα διαρκέσει έως τις 15 Φεβρουαρίου 2006 και θα λειτουργεί με το εξής ωράριο: Τρίτη έως και Κυριακή, ώρες 10-2 και 6-9 (Δευτέρα: κλειστά). Η είσοδος είναι ελεύθερη για το κοινό. Για ομαδικές επισκέψεις, πρέπει να προηγείται συνεννόηση με το Κέντρο, στα τηλέφωνα [2310] 295.170 και 295.171.