Η πνευματική πορεία του Κ. Θ. Δημαρά, όπως την περιγράφει ο ίδιος, άρχισε από την ιστορία των γραμμάτων: ύστερα, διαδοχικά, ιστορία της λογοτεχνίας, ιστορία των ιδεών, ιστορία των νοοτροπιών, για να καταλήξει στην ιστορία των συνειδήσεων. Στο έργο Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος συνδυάζεται και συνυπάρχει η βιογραφία με την ιστορία των συνειδήσεων. Η φροντίδα του συγγραφέα βρίσκεται ακριβώς στον αδιάκοπο αυτό διάλογο που αναπτύσσεται ανάμεσα στην «εποχή», τη «ζωή» και το «έργο». Ο Κ. Παπαρρηγόπουλος, συγγραφέας της Ιστορίας του ελληνικού έθνους, είναι παράγωγο της εποχής του και συνάμα παραγωγός της, δημιούργημα της ιστορίας του ελληνικού έθνους και ταυτόχρονα δημιουργός της. Στά μέσα του 19ου αιώνα, ένας γεννημένος ιστοριογράφος, σε απόλυτη σύμπνοια με την εποχή του, αναλαμβάνει να οικοδομήσει ό,τι συνήθως, σε τέτοιες προνομιακές περιπτώσεις, είναι δίμορφο: ατομική και υπερατομική σύλληψη, διασταύρωση της διαχρονίας με τη συγχρονία, επιστήμη και ιδεολογία, λόγος και πράξη.
Πίνακας Περιεχομένων