Το βιβλίο αυτό, παρά τις τρεις δεκαετίες που μεσολάβησαν από τη συγγραφή του, παραμένει ένα μοναδικό εισαγωγικό εγχειρίδιο για την κοινωνική ιστορία της αρχαίας Ελλάδας με αφετηρία τους μυκηναϊκούς χρόνους. Τα άπειρα στοιχεία για την οργάνωση της μυκηναϊκής κοινωνίας που προέκυψαν από την αποκρυπτογράφηση της Γραμμικής Β επιτρέπουν να αρχίσει η εξέταση της ελληνικής κοινωνικής ιστορίας περίπου μισή χιλιετία πριν από τα ομηρικά έπη. Τα αποτελέσματα των σχετικών μελετών, που ήταν άλλοτε γνωστά μόνο στους κύκλους των ειδικών, αξιοποιούνται εδώ προσφέροντας μια εποπτική εικόνα για την πρωιμότατη φάση της ελληνικής ιστορίας, αλλά και μια πρωτότυπη παρουσίαση της κοινωνικής ιστορίας μέχρι τα τέλη του 4ου π.Χ. αιώνα. Ο συγγραφέας εξετάζει όλες τις κοινότητες που δημιουργήθηκαν και διαμορφώθηκαν από Έλληνες. Η πραγμάτευση της ιστορίας της ελληνικής κοινωνίας βασίζεται στη συνηθισμένη διαίρεση της ελληνικής ιστορίας σε περιόδους (μυκηναϊκοί χρόνοι, ομηρική, αρχαϊκή και κλασική εποχή). Κάθε περίοδος της γενικής ιστορίας έχει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της και σε ό,τι αφορά την ιστορία της κοινωνίας. Η κοινωνία των μυκηναϊκών χρόνων, όπου κυριαρχούσαν τα μεγάλα ανάκτορα, είναι εντελώς διαφορετική από την κοινωνία της ομηρικής εποχής με τις ταπεινές Αυλές των ευγενών και τις μικρές πόλεις. Κι εκείνη πάλι διαφέρει ριζικά από τη λίγο πολύ δημοκρατική κοινωνία της κλασικής εποχής.
Ο Αυστριακός ιστορικός Φριτς Γκσνίτσερ (1929-2008) διετέλεσε καθηγητής Αρχαίας Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης (1961-1997) και μέλος της Ακαδημίας Επιστημών της Χαϊδελβέργης. Απέκτησε διεθνές κύρος ως ιστορικός της κοινωνίας και της πολιτειακής οργάνωσης της αρχαίας Ελλάδας, κυρίως με το βιβλίο του Εξαρτημένοι τόποι στην ελληνική αρχαιότητα (Μόναχο, 1958), στο οποίο εξετάζει συστηματικά έναν ιδιαίτερο τύπο εξαρτημένων οικισμών. Ακολούθησε το δίτομο έργο του Μελέτες για την ελληνική ορολογία της δουλείας, θεμελιώδες βοήθημα για τη μελέτη της δουλείας. Η Ιστορία της αρχαίας ελληνικής κοινωνίας (1981) έχει καθιερωθεί ως το κατεξοχήν εγχειρίδιο για τη διδασκαλία της αρχαίας ιστορίας στη Γερμανία. Οι πολυάριθμες μελέτες του σχετικά με την ομηρική κοινωνία, τα κείμενα της Γραμμικής Β, το αρχαίο ελληνικό δίκαιο και την ελληνική επιγραφική είναι συγκεντρωμένες στο δίτομο έργο Μικρά μελετήματα για την ελληνική και ρωμαϊκή αρχαιότητα (Στουτγάρδη 2001-2003).
Πίνακας περιεχομένων
Βιβλιοκρισίες
Τα Νέα - Ορίζοντες, 21-2-2012
Πανίσχυροι αρχαίοι αριστοκράτες
Εστία, 24-11-2012
Η αρχαιοελληνική κοινωνία